SES İZOLASYONU

Günümüzde üzeri açık gösteri ve konser alanlarında genellikle elektronik seslendirme sistemleri tercih edilmektedir. Bu durumun başlıca sebebi açık mekânlarda sahneden yayılan ses enerjisini seyirciye yansıtacak tavan, duvar gibi elemanların bulunmamasıdır. Bunun yanı sıra günümüzde şehirlerde artan çevresel gürültü de açık alanlarda seslendirme sistemi desteği olmadan performans gerçekleştirilmesini oldukça zorlaştırmaktadır. Bu tip alanların tasarlanmasında da mimari tasarım tercihler büyük önem kazanmaktadır. Hoparlörlerden yayılan sesin seyirciye belli bir süre içerisinde ulaşması (30-50 ms) arzu edilir. Bu süre aralığının dışında kalan geç yansımalar insan kulağı tarafından ayırt edilebilir ve bu durumun ses kalitesini oldukça düşüreceği değerlendirilir. Açık alanlarda bahsedilen hatalardan kaçınmak adına özellikle sahne karşısında kalan yüzeylerin planlamamasına özen gösterilmedir. Antik Yunan tiyatrolarındaki form ve tasarım günümüzde halen geçerliliğini korumakta olup akustik hataların önlenmesi adına iyi bir örnek teşkil etmektedir. Açık alanlarda akustik sorunlarla ilgili sık karşılaşılan konu aslında gürültü denetimi olarak da düşünülebilir. Sıklıkla turizm bölgelerindeki ve İstanbul’un Boğaz kenarındaki eğlence mekânlarından dış ortama yayılan gürültüyle ilgili rahatsızlıkların gündeme geldiği bilinmektedir. Açık havada gürültü kontrolüne yönelik alınabilecek önlemler yok denecek kadar az veya etkisi sınırlı olan önlemlerdir.

Bilim dalı olarak akustik çok geniş bir yelpazede ele alınmaktadır. Bugün daha detaylı olarak konuşacağımız mimari akustiğine ek olarak tahminlerin çok ötesinde ve kendi içerisinde birbirinden ayrı uzmanlıklar gerektiren farklı alanlar akustik ana başlığı altına girmektedir. Mühendislik akustiği, biyoakustik, ve biyomedikal uygulamalar (ultrason gibi), müziksel enstrümanlarına ilişkin müziksel akustik, sualtı ve okyanus akustiği, yapı akustiği, fizyolojik ve psikolojik akustik, iletişim teknolojilerine ilişkin elektroakustik sayılabilecek birkaç alt başlıktır. Yapı akustiğinin bir alt başlığı şeklinde mimari akustik olarak adlandırdığımız dal aslında insanlığın çok eski zamanlardan beri farkında olduğu, iletişim kalitesini arttırmak için uğraş verdiği ve çözümler araştırdığı bir alandır. Temelde mimari akustik, bir mekânın içerisinde fonksiyonuna bağlı olarak akustik konforun sağlanması için estetik ve tekniği bir arada çözüme ulaştıracak planlama, hesaplama, tasarım, uygulama ve akustik ölçümle doğrulama adımlarını kapsamaktadır. İçeriği itibariyle mimarlık ve mühendislik disiplinlerinin kesişiminde bulunan bu dal, fonksiyona göre en ideal akustik şartların sağlanabileceği mekânlar oluşturulmasını hedeflemektedir.

İnsanlara; yaşadığı, uyuduğu ya da çalıştığı mekânlarda en üst düzeyde konfor sunmaya çalışan mimar, bu mekânlarda gerçekleştirilecek her türlü işlevin performansını önemli ölçüde etkileyen akustik sorunları çözüme ulaştırmak ve akustik konfor düzeyi yüksek mekânlar tasarlamak durumundadır.

Yapı fiziği alanı olarak akustik, teknolojik gelişmelerden özellikle son yıllarda faydalanıyor olmakla birlikte aslında sesin fiziği değişmediği için prensipler de değişmemektedir. Örneğin ses yutucu malzemeler mimari akustik alanında yoğunlukla kullanılan malzeme tiplerindendir. Antik tiyatrolarda kullanılan büyük küplerin içerisinde bulunan saman tipi malzemelerin akustik yutucu nitelikte kullanıldıkları düşünülmektedir. Keza horasan sıvanın malzeme özellikleri, kadife perdeler veya delikli ahşap panoların yutuculuk özellikleriyle uzun zamandır kullanılan malzemeler oldukları bilinmektedir. Günümüz malzeme teknolojilerindeki hızlı ve büyük gelişmeler doğal olarak yapı malzemelerine de yansımaktadırlar. Nano teknolojinin kullanıldığı ürünlere bile rastlanılmaktadır. Hacim akustiği bağlamında malzemeler temel olarak yutucu, yansıtıcı veya saçıcı gibi niteliklerine göre kategorize edilmektedirler. Bunun yanı sıra gürültü ve titreşim denetimi açısından da malzemeler hava doğuşlu ve katı doğuşlu ses karşı yalıtım malzemeleri olarak gruplanmaktadır. Projelerde mekânın işlevine göre belirlenen akustik ölçütleri karşılayacak malzeme ve sistem detayları ortaya çıkarılırken bahsetmiş olduğumuz ürün gruplarından ilgili hesaplamalara göre tercihler yapılmaktadır.